کاربرد دفتر شطرنجی در حوزه های مختلف همچون معماری، خیاطی، نقاشی و... است که سبب سهولت ترسیم خطوط و الگوها می شود. همچنین ابزاری کاربردی به جهت افزایش مهارت های یادگیری کودکان است.
"کاربرد دفتر شطرنجی" در زمینه های مختلف است و آن یکی از زیر شاخه های لوازم التحریر محسوب میشود که در زمینه های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این دفتر با سایر دفاتر در نوع خط کشی تفاوت دارد. نحوه ترسیم خطوط در این دفتر به شکلی است که تشکیل دهنده یک شبکه منظم باشند. مجموعه ای از ورق های شطرنجی در کنار یکدیگر صحافی شده و تشکیل دهنده این دفتر می باشند. رسم نمودارها، منحنی، اشکال و... در این دفتر به سادگی انجام می شود.
استفاده از این دفتر، محدود به کودکان پیش دبستانی نیست. دفاتر شطرنجی از جمله لوازم کار افرادی است که در حوزه های نقشه کشی، قالیبافی، نقاشی، معماری، خیاطی و... فعالیت می کنند. در این مطلب به کاربرد این دفتر در حوزه های مختلف اشاره خواهیم کرد. پیش از پرداختن به کاربردهای این دفتر به ذکر برخی از مزایای آن می پردازیم. از جمله مزایای استفاده از دفترهای شطرنجی عبارتند از:
اگر کودک شما در مقطع پیش دبستانی یا اول دبستان مشغول به تحصیل است، حتما روی لینک داخل پرانتز کلیک کنید و از از دفترهای شطرنجی لذت ببرید" خرید دفتر شطرنجی"
یکی از استفاده های رایج و اساسی از دفتر شطرنجی، مربوط به رشته معماری و نقشه کشی است. معماری حرفه ای سرشار از ایده های خلاقانه است. یک مهندس معمار باید خلاقیت و قدرت تجسم بالایی در طراحی و ایده پردازی داشته باشد. یکی از قسمت های اصلی معماری ترسیم نقشه می باشد. مهندسان فعال در این حوزه می توانند رسم نمودار و نقشه کشی در دفترهای شطرنجی را به سهولت انجام دهند. در این دفتر امکان دسترسی به مختصات دقیق نقاط وجود داشته و در نتیجه نیازی به استفاده از خط کش نمی باشد. سلول های موجود در دفترهای شطرنجی دارای اندازه های یکسان و مشخص هستند. همین امر سبب شده که به کمک شمارش خانه ها بتوان خطوط را بدون اندازه گیری ترسیم نمود. مبنای اندازه گیری سلول های دفاتر، اینچ بوده البته بعضی از دفاتر بر مبنای نیم یا یک سانتی متر نیز هستند.
قالیبافی هنری اصیل و ماندگار است. مردمان بسیاری از شهرهای ایران، هنرمندان توانمندی در عرصه قالیبافی هستند. یکی از قسمت های اساسی و مهم در قالیبافی؛ ترسیم نقشه قالی می باشد. این امر نیاز به دقت بالا داشته تا در حین بافت قالی مشکلی ایجاد نشود. در یک دسته بندی کلی نقشه فرش دارای دو نوع شطرنجی (سنتی) و کدبندی شده (کامپیوتری) می باشد.
به منظور ایجاد طرح و نقش سنتی (شطرنجی) با دقت بالا و ظرافت، دفترهای شطرنجی در قالیبافی مورد استفاده قرار می گیرند. دفاتری که بدین جهت از آنها استفاده می شود، با مقیاس های بسیار ریز طراحی شده‌اند. این مقیاس معمولا یک میلی متر می باشد. قالیبافان با در نظر گرفتن هر یک از سلول های دفتر شطرنجی به عنوان یک گره؛ نقشه فرش را با زیبایی و ظرافت بسیار، طراحی می نمایند. دفترهای شطرنجی ابزاری هستند که سبب افزایش سرعت عمل و دقت و ظرافت هنرمندان قالیباف می شوند. وجود این دفترها سبب شده که افرادی که علاقه‌مند به هنر قالیبافی هستند اما سواد کافی برای ایجاد نقشه های کامپیوتری ندارند نیز بتوانند طرح و نقش خود را به خوبی ایجاد نمایند.
طراحی هنری است که بر پایه خطوط، انواع تصاویر را خلق می کند. این هنر نیز ابزاری نیازی دارد که بتوان آن را به بهترین شکل ممکن ارائه دارد. لذا یکی از حیطه هایی که استفاده از دفتر شطرنجی در آن بسیار کارایی دارد؛ حیطه طراحی و نقاشی می باشد. طراحان و نقاشان به کمک دفترهای شطرنجی می توانند مدل های مختلف را به سادگی ترسیم نمایند. این دفترها به ویژه برای افراد مبتدی، کارایی بسیاری داشته و می توانند طرح مورد نظر خود را با دقت بالا ترسیم کنند. به کمک این دفتر امکان ترسیم پیچیده ترین تصاویر و اشکال وجود دارد. آموزش نقاشی به کودکان با کمک این دفترها سبب می شود که مفهوم موقعیت مکانی در ذهن آنها توسعه پیدا کند.
نحوه استفاده از این دفتر در طراحی بدین شکل است که در ابتدا مدل مورد نظر بر روی کاغذهای شطرنجی چاپ شده و بر روی کاغذ شطرنجی دیگری اقدام به ترسیم مدل می شود. ترسیم عکس بر روی کاغذهای شطرنجی معمولا در مقایسه با کاغذ چاپ شده، دارای مقیاس بزرگتری است.
یکی از هنرهای کاربردی در سراسر جهان، هنر خیاطی است. این حرفه نیز مانند سایر کارها نیاز به یکسری ابزار و لوازم دارد. از جمله این لوازم می توان به کاغذ یا دفتر شطرنجی اشاره کرد. در هنر خیاطی، کشیدن الگو امری است که باید با ظرافت بالا انجام شود. داشتن دقت کافی در زمان ترسیم الگو، امری ضروری است. در صورتی که الگوی لباس به شکل درست و اصولی ترسیم نشده باشد، خیاط در زمان دوخت لباس با مشکل مواجه شده و احتمال به وجود آمدن ایراد در لباس وجود دارد. این امر سبب هدر رفتن پارچه و نارضایتی مشتری خواهد شد. لذا خیاطان برای صرفه جویی در زمان و اطمینان از ترسیم درست و اصولی الگو، از دفترهای شطرنجی استفاده می نمایند.
طریقه استفاده و یا "کاربرد کاغذ شطرنجی" در خیاطی بدین نحو است که روی این کاغذ، الگو با مقیاس کوچک کشیده می شود. سپس بر روی کاغذ الگو با رعایت نسبت و تناسب در مقیاس بزرگ تر ترسیم می شود. استفاده از این کاغذ، سبب می شود که کار نهایی در اندازه اصولی و با ظرافت انجام شود.
استفاده از الگو‌کشی در دفتر شطرنجی صرفا مربوط به خیاطی نمی باشد. در بسیاری دیگر از کارهای هنری همچون ساخت جعبه کادویی در ابعاد مختلف، عروسک سازی، دوخت کیف و... نیز کاربرد دارد. با کمک دفترهای شطرنجی می توان الگوهای مورد نیاز این هنرها را ترسیم کرد و اثر هنری ظریفی خلق نمود.
در مدارس به جهات گوناگونی از دفتر شطرنجی استفاده می شود. در آموزش نقاشی، هندسه، ریاضی و... این دفتر مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از موارد استفاده از این دفاتر، شناخت الگوها است. در ریاضی یکی از مهمترین پایه های یادگیری، شناخت الگو می باشد. الگوهای آموزشی مورد نظر توسط معلم در این دفتر ترسیم شده و از شاگرد خواسته می شود که الگوهای مدنظر را طراحی کند و روند الگو را ادامه دهد. در واقع این دفتر نوعی دفتر تمرینی بشمار می آید.
طبق مطالعات روانشناسی، یادگیری کودکان در دوره پیش از دبستان با سرعت بیشتری انجام شده و یادگیری در این دوران، عمیق تر از سایر زمان ها می باشد. پژوهشگران بر یادگیری مهارت های هنری، هوشی و ریاضی در این دوران بسیار تاکید می کنند. برای اینکه این آموزش ها به صورت اصولی انجام شود و بازدهی مطلوبی داشته باشد؛ باید از لوازم مناسب برای یادگیری استفاده کرد. یکی از این لوازم که کمک بسیاری به یادگیری اصولی و آسان می کند، دفترهای شطرنجی هستند.
به کمک دفتر شطرنجی، گام اول آموزش که همان پیش دبستانی است به درستی برداشته شده و ادامه مسیر تحصیلی هموار می گردد. یادگیری الگوهای تکرار شونده سبب می شود که کودک در سایر علوم و هنر ها مانند ریاضی و موسیقی، موفق و خلاقانه عمل نماید. با استفاده از این دفتر، درک کودک از ارتباط بین اشکال و ریاضیات افزایش می یابد. الگویابی سبب تقویت مهارت حل مسئله در کودک می گردد. در واقع الگویابی کودک را به تفکر وا می دارد و کودک باید در جستجوی منطقی بین مراحل تکرار شونده باشد تا فرمول الگو را کشف کرده و روند را ادامه دهد.
از جمله مزایا و کاربرد دفتر شطرنجی برای دانش آموزان اول ابتدایی و پیش دبستانی عبارتند از:
تقویت حافظه
درک مفاهیم گوناگون همچون اندازه، کادر و فضا
درک تفاوت میان رنگ ها
افزایش خلاقیت و هوش ذهنی کودک
تقویت مهارت های نوشتاری
افزایش مهارت های حل مسئله
یادگیری استفاده اصولی از مداد
استفاده از دفتر شطرنجی علاوه بر تقویت مهارت های ذهنی، مزایای دیگری همچون تقویت عضلات دست، بهبود هماهنگی میان چشم و دست و... نیز دارد. به والدینی که دارای کودکانی هستند که هنوز به مرحله پیش دبستانی نرسیده‌اند نیز توصیه می شود که برای آشنایی بیشتر کودک با رنگ ها، اشکال، اعداد و... از این دفتر استفاده کنند.
آموزش به کودکان با کمک دفتر شطرنجی باید به صورت گام به گام انجام شود. در واقع آغاز کار آموزش باید همراه با طرح های ساده و تمرینات آسان باشد. بعد از اینکه کودک تمرینات مربوط به ترسیم اشکال ساده را با موفقیت انجام داد؛ یک مرحله فراتر رفته و اشکال نسبتا پیچیده ای به او جهت تمرین ارائه می شود. این امر سبب تقویت یادگیری و توانایی های کودک می گردد.
آموزش با دفتر شطرنجی محدود به ترسیم خطوط و اشکال نمی شود.در مراحل بعدی آموزش، کودک با مفهوم شمارش، تحلیل اشکال،شناخت فرمول ها و قاعده ها و... آشنا می شود و مهارت های بصری او نیز افزایش پیدا می کنند.
